چغندر قرمز یا لبو از سبزیجات ریشه ای پرخاصیت و خوشمزه است که به خانواده اسفناجیان تعلق دارد.
از خواص دارویی چغندر می توان به کاهش فشار خون، سلامت قلب و کبد و مغز، درمان کم خونی و پوکی استخوان، سلامت چشم، تصفیه خون، درمان سرطان و تقویت میل جنسی اشاره کرد. طبع لبو معتدل است.
جالب است بدانید:
پیشینه تاریخی چغندر به دوران باستان برمی گردد و اولین نشانه های آن حدود 4 هزار سال پیش در نواحی مدیترانه یافت شده است. سنگین ترین چغندر سال 2005 میلادی یافت شده حدود 70 کیلوگرم وزن داشته است.
در قرون وسطی از چغندر برای رفع بوی بد سیر استفاده می شده و گفته شده در باغ های معلق بابل نیز رشد می کرده است.
چغندر به رنگ های قرمز یا بنفش، سفید و طلایی نیز یافت می شود.
در ادامه با پرشین استار همراه شوید تا با بهترین خواص لبو برای سلامتی، بارداری، لاغری و مردان و طرز تهیه چند ماسک زیبایی آشنا شده و درباره مضرات و ارزش غذایی چغندر قرمز بیشتر بدانیم.
خواص دارویی و فواید چغندر قرمز
1. کاهش فشار خون
چغندر دارای نیترات فراوان است که در بدن به اکسید نیتریک تبدیل شده و به آرامش و رقیق کردن رگ های خونی و کاهش فشار خون بالا کمک می کند. مصرف روزانه 1 لیوان آب لبو برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مفید است.
2. خواص لبو برای ورزشکاران
نیترات موجود در لبو باعث افزایش استقامت بدنی در افراد می شود. آب چغندر جذب اکسیژن را تا 16 درصد افزایش می دهد و برای بهبود عملکرد در ورزشکارانی نظیر دوندگان، شناگران و دوچرخه سوارها بسیار مفید است.
لبو حاوی مقدار قابل توجهی کربوهیدرات است که انرژی لازم برای فعالیت های ورزشی طولانی مدت را تامین می کند.
3. هضم و گوارش
در دوران قدیم از چغندر به عنوان داروی گیاهی برای درمان اختلالات گوارشی مانند یبوست استفاده می شده است. فیبر و آنتی اکسیدان های موجود در لبو از بدن سم زدایی کرده و برای هضم و گوارش بسیار مفید هستند.
4. سلامت مغز
نیترات موجود در چغندر اکسیژن رسانی به قشر جسمی حرکتی مغز را افزایش می دهد، مراحل اولیه زوال عقل از این ناحیه آغاز می شود. در دوران پیری به دلیل کاهش جریان خون به مغز توانایی شناختی افراد کاهش چشمگیری پیدا می کند و لبو از این عارضه پیشگیری می کند.
5. پیشگیری از سرطان
چغندر حاوی رنگدانه ای به نام بتیسیانین است که از رشد سلول های سرطانی به ویژه سرطان پوست، ریه و کولون پیشگیری می کند.
بتاکاروتن طبیعی موجود در لبو نیز خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش داده و آب و پودر چغندر قرمز خاصیت ضد توموری دارد.
6. لاغری و کاهش وزن
منیزیم و پتاسیم در چغندر قرمز به سم زدایی بدن کمک کرده و با دفع مایعات اضافی بدن از نفخ و باد و اضافه وزن ناشی از آن پیشگیری و به متابولیسم بدن کمک می کند. فیبر نیز باعث کاهش اشتها و کاهش وزن می شود.
7. کبد و کبد چرب
چغندر حاوی مواد مغذی همچون کلسیم، بتائین، ویتامین B، آهن و آنتی اکسیدان ها است که برای حفظ سلامت کبد حیاتی می باشند.
لبو صفرا را رقیق کرده و جریان صفرا در کبد و روده کوچک را بهبود می بخشد.
بتائین برای کبد مفید است و پکتین به سم زدایی کبد کمک کرده و در درمان بیماری های کبدی بخصوص کبد چرب اثر مثبت دارد.
چغندر حاوی مس و روی است که هر دو از کبد در برابر آسیب استرس اکسیداتیو محافظت می کنند.
8. کم خونی
آهن فراوان نهفته در لبو از کم خونی جلوگیری کرده و سلول های قرمز خون را بازسازی می کند. ویتامین C نیز برای جذب بهتر آهن در بدن مفید است.
9. سلامت قلب
بتائین از التهاب مزمن در بیماری های قلبی جلوگیری کرده و هموسیستئین را کاهش می دهد، هموسیستئن از عوامل بروز مشکلات قلبی همچون حملات قلبی و سکته مغزی است.
چغندر منبع غنی فیبر است که با افزایش کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد و تری گلیسیرید خون خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مانند آترواسکلروز را کاهش می دهد.
10. خواص لبو برای مردان
لبو از هزاران سال پیش به عنوان تقویت کننده میل جنسی شناخته شده است. مصرف چغندر قرمز با افزایش تولید هورمون های جنسی باعث افزایش میل جنسی، باروری و بهبود تحرک اسپرم ها می شود.
11. پاکسازی و تصفیه خون
چغندر برای پاکسازی خون عالی است و بتالائین موجود در آن با سم زدایی کبد به تصفیه خون کمک می کند.
12. خواص لبو در بارداری
لبو حاوی فولات فراوان است که از ویتامین های حیاتی برای زنان باردار می باشد، فولات به رشد و تکامل ستون فقرات نوزاد کمک کرده و خطر بروز نقایص زایمان از جمله نقص لوله عصبی را کاهش می دهد.
13. آسم و مشکلات تنفسی
چغندر منبع غنی ویتامین C است که اثر مثبت در کاهش علائم بیماری آسم دارد.
14. تقویت ایمنی بدن
ویتامین C موجود در لبو با رادیکال های آزاد در بدن مقابله کرده و فعالیت گلبول های سفید خون را بهبود می بخشد و بدن را در برابر سموم ویروسی، باکتریایی، قارچی و انواع عفونت و بیماری محافظت می کند.
15. سرماخوردگی
چغندر از سبزیجات شناخته شده برای درمان تب و سرماخوردگی است، ویتامین C، ب کامپلکس و آنتی اکسیدان های قوی در این سبزی ریشه ای خستگی و دردهای خفیف را تسکین داده و التهاب را برطرف می کند.
16. سلامت چشم
بتاکاروتن موجود در لبو از انواع ویتامین A است و از بروز آب مروارید و دژنراسیون ماکولا پیشگیری می کند.
17. جلوگیری از سکته مغزی
چغندر قرمز منبع عالی پتاسیم است و خطر سکته مغزی را کاهش می دهد.
18. سلامت استخوان ها
چغندر حاوی مواد معدنی نظیر بور، مس و منیزیم است که به سلامت استخوان ها و دندان و رشد آن ها کمک کرده و متابولیسم استخوانی را افزایش می دهد.
پتاسیم نیز به حفظ کلسیم در بدن کمک کرده و دفع کلسیم از طریق ادرار را کاهش می دهد. نیترات موجود در چغندر از بیماری پوکی استخوان پیشگیری می کند.
19. ضد التهاب
چغندر به دلیل محتوای فولات، فیبر و بتالائین از بهترین مواد غذایی ضد التهابی به شمار می رود و آب لبو برای درمان التهاب از جمله التهاب کلیه مفید است.
20. دیابت و قند خون
مصرف لبو برای بیماران دیابتی خطری ندارد زیرا قند موجود در آن زیانبار نیست و به دلیل شاخص گلیسمی متوسط از افزایش سطح قند در جریان خون جلوگیری می کند.
لبو از سبزیجات کم کالری و فاقد چربی است و روش طبیعی برای مقابله با تمایل به مصرف قند در افراد دیابتی محسوب می شود.
21. آرامش بخش
بتائین موجود در لبو ذهن را آرام کرده و تریپتوفان باعث ایجاد شادی و احساس خوب در فرد می شود و هر دو به بهبود خلق و خو کمک می کنند.
22. خواص لبو برای کودکان
لبو برای درمان یبوست و مشکلات هضم در کودکان مفید است و به درمان کم خونی کمک می کند.
مصرف لبو در کودکان رشد استخوان و دندان را بهبود بخشیده، زردی را برطرف می کند و برای رفع مشکلات چشم و حافظه کودکان مفید است.
خواص لبو برای پوست و مو
توجه داشته باشید:
قبل از اعمال موضعی هر گونه ماسک یا ضماد روی پوست صورت و سایر نقاط حساس بدن، حتما اندکی از آن را روی بخش کوچکی از پوست دست تست کرده و 20 دقیقه منتظر بمانید تا از عدم حساسیت پوست خود مطمئن شوید.
23. لبو برای پوست های خشک
لبو منبع غنی آنتی اکسیدان است و با بهبود جریان خون در بدن برای سلامت پوست مخصوصا پوست های خشک عالی می باشد.
ماسک لبو برای پوست های خشک
2 قاشق چایخوری آب چغندر قرمز، 1 قاشق چایخوری شیر و 2 یا 3 قطره روغن نارگیل یا روغن بادام را خوب مخلوط کرده و به آرامی روی صورت ماساژ دهید. بعد از 10 دقیقه با آب معمولی بشویید.
24. روشن کننده پوست
اگر به دنبال روش های طبیعی و خانگی برای روشن کردن پوست تیره خود هستید آب لبو را امتحان کنید.
ماسک روشن کننده لبو
2 قاشق چایخوری پودر پوست پرتقال را با 1 قاشق چایخوری آب چغندر مخلوط کرده و روی صورت بمالید و بعد از چند دقیقه با آب سرد بشویید. برای نتیجه بهتر این ماسک را چند روز به طور منظم استفاده کنید.
25. سیاهی دور چشم
چغندر قرمز برای رفع تیرگی و سیاهی دور چشم بسیار مفید است.
ماسک لبو و روغن بادام
برای رفع تیرگی دور چشم کافیست 1 قاشق چایخوری آب چغندر را با چند قطره روغن بادام مخلوط کرده و در ناحیه دور چشم به آرامی ماساژ دهید و بعد از 15 دقیقه با آب سرد بشویید.
26. مرطوب کننده پوست
لبو به حفظ رطوبت پوست کمک می کند.
ماسک مرطوب کننده لبو
3 قاشق غذاخوری ماست را با 4 قاشق چایخوری آب لبو مخلوط کرده و با کمک گوش پاک کن روی صورت و گردن خود بمالید و بعد از 10 دقیقه آن را با آب گرم بشویید.
27. جوانسازی پوست
خواص آنتی اکسیدانی چغندر تاثیر زیادی در کاهش علائم پیری همچون چین و چروک و خطوط ناخوشایند پوستی دارد. لیکوپن موجود در چغندر الاستیک پوست را افزایش داده و به جوانسازی پوست کمک می کند.
ماسک جوان کننده پوست
مقدار کمی آب لبو را با کمی عسل و شیر مخلوط کرده و حداقل یک یا دو بار در هفته روی صورت خود بمالید.
29. خواص برگ چغندر
برگ چغندر حاوی مواد مغذی همچون پتاسیم، مس، منیزیم، منگنز، پروتئین، فسفر، فیبر و ویتامین A ، K و C می باشد و برای درمان بیماری های دیابت نوع 2 و پیشگیری از سکته مغزی مفید است.
برگ چغندر خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش داده و برای درمان آلزایمر موثر است.
از برگ چغندر می توان در تهیه سالاد و آش استفاده کرد.
30. خواص آب لبو
آب لبو کاهنده فشار خون است و از آلزایمر پیشگیری می کند.
برای ورزشکاران بسیار مفید است.
به حفظ سلامت کبد کمک می کند و برای درمان کم خونی، آرتروز و سرطان اثر مثبت دارد.
روش مصرف چغندر قرمز
چغندر را می توان خام مصرف کرد یا در پخت غذاهایی همچون سوپ یا سالاد از آن استفاده کرد.
برای تهیه میان وعده لبو، کافیست لبو را به همراه نمک، فلفل و آب لیمو جوشانده و میل کنید.
ترشی لبو از ترشیجات پرطرفدار است که با سرکه تهیه می شود.
چغندر در کیک شکلاتی گیاهی نیز استفاده می شود.
قبل از مصرف لبو لازم است پوست نازک آن جدا شود.
ارزش غذایی چغندر
کالری: 45
کربوهیدرات: 9.56 گرم
پروتئین: 1.61 گرم
چربی: 0.17 گرم
فیبر: 2.8 گرم
قند: 7 گرم
عوارض جانبی و مضرات چغندر قرمز
- چغندر قرمز حاوی اگزالات است و در صورت مصرف زیاد ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه یا مثانه و نقرس شود.
- برخی افراد با خوردن لبو دچار علائم آلرژی همچون جوش، خارش، کهیر یا لرز شوند.
- مصرف چغندر ممکن است باعث صورتی شدن ادرار شود که خطری ندارد اما ممکن است علامت کمبود آهن در بدن نیز باشد.
- صورتی یا قرمز شدن مدفوع نیز از علائم بی خطر مصرف چغندر قرمز است.
- مصرف لبو ممکن است با داروهای کاهنده فشار خون تداخل داشته باشد.
- مصرف زیاد لبو برای بیماران دیابتی مضر است.
- استفاده بیش از حد چغندر قرمز در زنان باردار به دلیل نیترات موجود در آن خطرناک است زیرا ممکن است به آن حساسیت داشته باشند.
- خوردن زیاد لبو ممکن است باعث مشکلات گوارشی همچون نفخ، ناراحتی معده یا اسهال شود.
منبع : persian-star
دکتر خانی 